اصطلاح دانش بنیان
«دانش بنیان» اصطلاحاتی است که خودمان تعریف کرده ایم تا از برخی حوزه های خاصی حمایت کنیم و دیگر شرکتها را نیز به آن سمت راهنماییکنیم. یک شرکت دانش بنبان ممکن است. در ارزیابیهای دورهای (دو ساله) به یک شرکت معمولی تبدیل شود و در واقع از شمول حمایت قانون خارج شود. بنابراین «دانش بنیان» یک برچسب دائمی نیست تا احیاناً مورد سوءاستفاده قرار گیرد دکتر سلطانی بر این نکته را تاکید کرد که در اسناد بالادستی اصالتاً طرح مورد توجه بوده است؛ نه یک شرکت بدون ارائه طرح. وی این توضیح را هم افزود که در مراحل مختلف چرخه عمر شرکت، میزان توجه به طرح یا خود شرکت میتواند متفاوت باشد؛ مثلاً در دوره نوپایی طرح مهم است زیرا برای تعامل با VC طرح موضوعیت دارد، اما در دوران رشد و بلوغ خود شرکت و حسابهای مالی آن مهمترند.
. تمرکز بر شرکت یا بخش دکتر سوزنچی معتقد است تمرکز بر حمایت از نشرکتها و توقع تحول در فناوری از این طریق از منظر نظریه سیاستگذاری توجیه ندارد و باید بخشی (سکتور) را مبنای تحلیل خود قرار دهیم. اگر بخشی درست نشود، ارزش افزوده خلق نمیشود و اگر ارزش افزوده خلق نشود، شرکتها ناکام میمانند. دکتر اسدی فرد نیز با تأیید این نکته بر اهمیت توجه به زنجیره ارزش بخش تأکید کرد و گفت نگاه قانون به شرکتها انفرادی است و زنجیره ارزشی نیست. دکتر صاحبکار ضمن موافقت با این موضوع توضیح داد که در زمان تدوین قانون اطلاعات لازم برای حمایت از شرکتها درون یک زنجیره ارزشی وجود نداشته ، لیکن در حال حاضر برنامه ریزیهایی برای حرکت به ج) کاستیهای قانون منتقدین مدعو، به خلاهای مهم موجود در قانون نیز اشاره کردند که در ادامه به تفکیک آمده است دکتر صاحبکار معتقد است هرچند این قانون با گونههای متنوعی از شرکتهای متقاضیدانش بناین سرو کار دارد
که رویکردی گزینشی دارد و تنها یک مجموعه خاصی از بنگاهها (TBF) را مورد حمایت قرار داده است؛ اما از دیدگاه دکتر محمدی این قانون اصلاً گزینشی (عمودی و انتخابی) عمل نمیکند. برای گزینشی عمل کردن باید یک زنجیره ارزش خاص یا یک حوزهی فناورانه خاص را هدف قرار داد. نه اینکه حوزههای متعدد فناوری را درفهرست حمایت قرار دهیم.
وی ریشه گزینشی عمل نکردن را تفکر خودکفایی دانست و گفت هیج کشوری با تولید همه محصولات -حتی محصولات مورد نیاز خود- به توسعه نرسیده است. توسعه یعنی تمرکز؛ هر کشوری.” به کار پڑوسلمدہ مطالعات ماوریکه روی حوزههای خاصی تمرکز کرد، توسعه پیدا کرد. دکتر سلطانی نیز مشخص نبودن تعداد محدودی از فناوریها به عنوان اولویت را از کاستیهای مهم در این زمینه دانست.
بیتوجهی به شرکتهای بزرگ دکتر اسدی فرد عدم توجه قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیانبه شرکتهای بزرگ را از کاستیهای آن دانست و گفت سهم قابل توجهی از اقتصاد ما (حدود 95 درصد) در دست سازمانها و شرکتهای بزرگ است. از سوی دیگر چون خریدار محصولات اغلب شرکت های دانش بنیان صنایع و سایر شرکتها هستند (نه عموم جامعه)، لازم است برنامههایی برای حمایت از پیوند میان شرکتهای تولید کننده فناوری و شرکتهایی که این فناوری را وارد اقتصاد میکنند، پیشبینی شود.
دکتر سوزنچی نیز معتقد بود که روح حاکم بر قانون، حمایت از شرکتها کوچک است و این شرکتها نمیتوانند عامل تغییر باشند. دکتر سلطانی در پاسخ به این انتقاد گفت در قانون هم برای شرکت های دانش بنیان تولیدی و دانش بنیان صنعتی هم در نظرر گرفته شده است.
شرکتهای تولیدی و هم برای شرکتهای صنعتی یک بازه حمایتی وجود دارد. 3. بی توجهی به بازار دکتر محمدی، دکتر سوزنچی و دکتر اسدی فرد هر سه بر این نکته تأکید داشتند که نگاه قانون صرفاً به طرف عرضه است و به بازار توجهی ندارد در صورتی که مشکلات معمولاً در قسمت بازار هستند. دکتر محمدی میگوید مدتهاست سیاستهای اقتصادی از طرف عرضه به طرف تقاضا جابجا شده است؛ یعنی چه کنیم تا تقاضا بیشتر شود؛ برخلاف اقتصاد کلاسیک که میگفت چه کنیم تا تولید بیشتر شود.
از دید دکتر سوزنچی مشکل اصلی شرکتهای دانش بنیان در فرایند رشد بازار است. مقیاس باید بالا رود، اما چون نمیتوانند مقیاس را بالا ببرند به سراغ گستره ” میروند. این نیازمند بازار است. دکتر اسدی فرد نیز گفت بازار داخلی برای محصولات نوآورانه محدودد است و باید به بازار جهانی توجه داشت. 4. بی توجهی به خدمات دکتر محمدی با این پیش فرضی که تمرکز قانون بر تولید است و نه خدمات؛ معتقد است قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان حداقل از 600 درصد اقتصاد کشور صرف نظر کرده است. دکترر صاحبکار این پیشفرض را نادرست دانست و گفت در این قانون هم حمایت از خدمات وجود دارد و هم حمایت از کالاها. بر است موریی یونسکر و مطالعات فناوری
نشستدانش بنیان
مشروح مباحثات نشست 1- ارائه دکتر صاحبکار (رئیس امور شرکت ها و مؤسساتدانش بنیان) در ابتدا لازم است به بررسی تحلیلی فرایند تهیه، تصویب و اجرای قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیانو تجاری سازی اختراعات و نوآوریها پرداخته شود. در این راستا توجه شما را به محورهای زیر و نکات ذیل هر محور جلب میکنم. 1-1- اقتصاد دانش بنیان وو شرکتهای دانش بنیان 11- تبیین اقتصاد دانش بنیان به عنوان مفهومی گسترده ضروری است. 22- برنامه حمایت از شرکت های دانش بنیان یکی از برنامههای حرکت به سمت اقتصاد دانش بنیان است 3- حجم فروش شرکت های دانش بنیان با اندازه اقتصاد دانش بنیان برابر نیست! 2-11- لزوم اجرای برنامههای دولتها برای توسعه بنگاههای فناوری محور (BF ا) 11- همه کشورها برای حوزه بنگاههای فناوری محور برنامههای گسترده دارند نظیر تزریق منابع مالی بلاعوضی، معافیتهای مالیاتی،، وامهای ارزان قیمت، نهادسازی و… 2- دولتها توسعه فناوری را کاملاً به دست نامریی بازار نمیسپارند ولی سؤال مهم در اینجا این است که دولتها چگونه و تا چه سطحی با بنگاههای فناوری محور تعامل کنند؟ 3- شرکت دانش بنیان معادل “TBF یا “NTBF است.
برنامه تعامل دولت با بنگاه فناوری محور
1- شناسایی مسائل اصلی بنگاههای فناوری محور 2- طراحی و اجرای برنامههای توسعهای از سوی دولت 3- تعامل مشروط و مرحلهای برای هدایت بنگاه و تسهیل فعالیت بنگاه
مشکلات شرکت های دانش بنیان
در مورد شرکتهای دانش بنیانی که بعضی از کالاهایشان رد شده است
این کالاها بلافاصله مجددا در پروسه ارزیابی وارد نمی شوند، ولی در اولویت تکمیل اطلاعات برای معافیت مالیاتی، ارزیابی خواهند شد.
کالاهای دانش بنیان
مدت زمان رسیدگی به پرونده اعتراض به دانش بنیان
به طور میانگین از زمانی که هر شرکت به دبیرخانه نامه ارسال میکند 10 روز کاری طول میکشد تا به پرونده اعتراض آن شرکت بطور کامل رسیدگی شود و نحوه ارجاع مجدد یا عدم ارجاع شرکت برای ارزیابی مجدد مشخص میشود.
فرآیند تمدید تاییدیه دانش بنیانشرکتهای متقاضی
تمدید دانش بنیانشدن برای شرکت هایی که از مدت دانش بنیان شدنشان 2 سال می گذرد
در مورد این شرکتها اگر از زمان تایید آنها 2 سال گذشته باشد، متن زیر به عنوان پیامک برای آنان ارسال میشود:
” احتراما به اطلاع میرساند که بر اساس آییننامه تشخیص شرکتها و موسسات دانشبنیان و به منظور تمدید(ارزیابی مجدد) و استفاده از مزایای قانون میبایست حداکثر تا تاریخ ——– با مراجعه به کارتابل خود درشبکه دانش بنیان ، اطلاعات خود را اصلاح و ارسال نمایید. شرکتها پس از دریافت این پیام به منظور تمدید تاییدیه دانش بنیانشرکت باید نسبت به اصلاح و ارسال اطلاعات خود اقدام تا در فرآیند تمدید قرار گیرند.
شرایط تمدید شرکتهای دانش بنیان نوپا
شرکت هایی که بیش از سه سال از تاریخ تایید آنها نگذشته است.این شرکتها علاوه بر معیارهای شرکت دانش بنیان نوپا باید اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشته را داشته باشند و در سامانه بارگذاری کنند.
این شرکتها باید معیارهای شرکتهای تولید کننده کالا و خدمات دانشبنیان را احراز کنند، یعنی:
الف)حداقل (50) درصد از درآمد یک سال مالی گذشته شرکت (که در اظهارنامه مالیاتی شرکت ذکر شده است)، ناشی از فروش کالاها و خدمات دانشبنیان باشد.
ب) نسبت کارکنان تماموقت در بخشهای اصلی شرکت با حداقل مدرک کارشناسی، به کل کارکنان تمام وقت فعال در بخشهای اصلی شرکت، برای شرکتهای دارای کمتر از (50) نفر نیروی انسانی حداقل (30) درصد و برای سایر شرکتها حداقل (20) درصد باشد.
شرایط تمدید گواهینامه شرکت دانش بنیان تولیدی
این شرکتها باید معیارهای زیر را احراز کنند:
الف)حداقل (50) درصد از درآمد یک سال مالی گذشته شرکت (که در اظهارنامه مالیاتی شرکت ذکر شده است)، ناشی از فروش کالاها و خدمات دانشبنیان باشد.
ب) نسبت کارکنان تماموقت در بخشهای اصلی شرکت با حداقل مدرک کارشناسی، به کل کارکنان تمام وقت فعال در بخشهای اصلی شرکت، برای شرکتهای دارای کمتر از (50) نفر نیروی انسانی حداقل (30) درصد و برای سایر شرکتها حداقل (20) درصد باشد.
وام کم بهره دانش بنیان
در حال حاضر بنا بر مصوبه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، نرخ بهره مصوب 23 درصد می باشد در حالی که برای شرکت های دانش بنیانی که از صندوق نوآوری و شکوفایی متقاضی وام هستند، این نرخ تا سقف 300 میلیون تومان برابر 4 درصد و تا سقف 30 میلیارد تومان به میزان 11 درصد می باشد. این درصد ها در صورتی که شرکت دانش بنیان متقاضی در مناطق کمتر توسعه یافته باشد، تا 22 درصد قابل کاهش هستند.
مناطق کمتر توسعه یافته در پایگاه اینترنتی وزارت صنعت، معدن و تجارت آمده است. این مناطق می تواند در نزدیکی شهرهای بزرگ و یا در نقاط دور افتاده و یا برخی شهرستان ها باشد که وام کم بهره دانش بنیان را میتوانند دریافت کنند.
شرکت های دانش بنیان می توانند از صندوق نوآوری و شکوفایی وام های کم بهره دریافت کنند.
در حال حاضر منابع مالی صندوق نوآوری و شکوفایی بسیار زیاد می باشد و طبق قانون هر ساله به میزان 0.05 درصد از درآمد نفتی نیز به منابع آن افزوده می گردد.
شرکت های دانش بنیان می توانند از صندوق نوآوری و شکوفایی وام های بدون بهره دریافت نمایند.
منظور از وام بدون بهرهآن است که تنها کارمزد 4 درصد دریافت می گردد. اینگونه وام ها عموما برای شرکت های تازه تاسیس به جهت تولید نیمه صنعتی در نظر گرفته شده است. این وام میتواند به صورت سرمایه در گردش و یا سرمایه ثابت از سوی متقاضی درخواست گردد.وام سرمایه ثابت: آن بخش از سرمایه که به صورت وسایل تولید، ابزار کار و مواد خام نمود می یابد را سرمایه ثابت می نامند.
وام سرمایه در گردش: مجموعه مبالغی است، که در داراییهای جاری یک شرکت، سرمایهگذاری میشود. اگر بدهی جاری از دارایی جاری یک شرکت کسر گردد، سرمایه در گردش خالص به دست میآید.
این وام حداکثر تا سقف 300 میلیون تومان بوده و با نر خ سود 4% در سال محاسبه می شود. دوره تنفس این وام در حدود 6 ماه بوده و بازپرداخت آن نیز حداکثر 30 ماه خواهد بود.